Τα κυριότερα δέντρα της Ελλάδας

Ελάτη κεφαλληνιακή (Abies cephalonica)
Δέντρο με ύψος μέχρι 30 μ. και κορμό ίσιο, κυλινδρικό. Κάνει κόμη πυραμιδοειδή με διακλάδωση σπονδυλωτή. Οι βελόνες είναι απλές, σκληρές και μυτερές στην άκρη, με μάκρος μέχρι 22 χιλιοστά. Στο κάτω μέρος τους έχουν δύο παράλληλες, ανοιχτόχρωμες γραμμές. Φυτρώνουν γύρω από τα νεαρά κλαδιά, σε διάταξη σπειροειδή. Τα κουκουνάρια βγαίνουν στα κλαδιά που βρίσκονται κοντά στην κορυφή. Είναι όρθια, στενόμακρα με μάκρος 15-20 εκ. ‘Οταν ωριμάσουν, στο τέλος του φθινοπώρου, απολεπίζονται τελείως και μένει μόνο ο κεντρικός άξονας. Το κεφαλλονίτικο έλατο είναι αποκλειστικά ελληνικό δέντρο και ζει στα βουνά όλης της Νότιας Ελλάδας, όπου σχηματίζει εκτεταμένα δάση, από τα Άγραφα μέχρι τον Ταΰγετο της Πελοποννήσου. Βορειότερα το συναντούμε σχεδόν μέχρι τα σύνορα, αλλά σε μικρές συστάδες, ανάμεσα σ' άλλα δέντρα. Το ύψος που ζει το είδος αυτό κυμαίνεται ανάμεσα στα 600μ. και τα 2.000 μ., ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος. Απαιτεί βαθύ γόνιμο, χαλαρό και σχετικά υγρό έδαφος. Μπορεί να αναπτυχθεί σε αβαθή και ξηρότερα εδάφη, ιδίως σε ασβεστολιθικά πετρώματα, γιατί οι ρίζες εισχωρούν βαθιά μέσα στις ρωγμές και εξασφαλίζουν τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες. Είναι σκιανθεκτικό είδος

Ελάτη λευκή (Abies alba)
Δέντρο ύψους 30-40 μ, σπάνια 50 μ, και διαμέτρου ως 1 μ. Το όνομα "λευκή" ελάτη προέρχεται από το σταχτόλευκο χρώμα του φλοιού. Έχει κορμό ίσιο και διακλάδωση σπονδυλωτή με κόμη στενή - πυραμιδοειδή. Οι βελόνες του φυτρώνουν σε δύο αντίθετες σειρές κατά μήκος των κλαδιών, σαν χτένια (λέγεται και χτενοέλατο). Στην άκρη δεν καταλήγουν σε μύτη αλλά σε δύο αμβλείς λοβούς. Τα κουκουνάρια του μοιάζουν με αυτά των άλλων ειδών ελάτης της χώρας μας αλλά είναι γενικά μικρότερα και ποτέ δεν ξεπερνούν τα 16 εκ. Τη συναντάμε στα βουνά της Ηπείρου, Μακεδονίας και Θράκης. Χρειάζεται βαθύ γόνιμο, χαλαρό, υγρό έδαφος και μεγάλη υγρασία αέρα. Είναι σκιανθεκτικό είδος και σε νεαρή ηλικία πολύ ευαίσθητο σε όψιμους παγετούς.

Ελάτη υβριδογενής (Abies borissi-regis)
Το είδος αυτό θεωρείται φυσικό υβρίδιο ανάμεσα στα δύο προηγούμενα. Ζει στα βουνά της Βόρειας Ελλάδας και παρουσιάζει χαρακτηριστικά ενδιάμεσα. Οι βελόνες είναι άλλοτε μυτερές κι άλλοτε δίλοβες στην άκρη και συνήθως είναι τοποθετημένες με μάλλον χτενοειδή διάταξη. Τα κουκουνάρια έχουν επίσης ενδιάμεσο μέγεθος.

Ερυθρελάτη (Picea excelsa)
Εχει κορμό ίσιο, κλαδιά σε σπόνδυλους και κόμη πυραμιδοειδή. Οι βελόνες του μοιάζουν με αυτές της ελάτης, είναι όμως πιό λεπτές με τετραγωνική τομή και πέφτουν εύκολα, αφήνοντας στη θέση τους μικρές προεξοχές, που δίνουν χαρακτηριστικό, τραχύ σχήμα στα κλαδιά. Τα κουκουνάρια είναι στενόμακρα, σαν της ελάτης αλλά πιό μικρά. Γέρνουν προς τα κάτω και πέφτουν από το δέντρο ολόκληρα, χωρίς να απολεπίζονται, αφού πρώτα αδειάσουν τους στιόρους τους. Η ερυθρελάτη, από την οποία βγαίνει η σουηδική ξυλεία, είναι δέντρο κοινό στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα βρίσκεται μόνο στα ελληνοβουλγα ρικά σύνορα, στην ορσσειρά της Ροδόπης όπου σχηματίζει περίφημα δάση.

Πεύκη τραχεία (Pinus brutia)
Μοιάζει με το προηγούμενο, όμως είναι πιο γεροδεμένο και ψηλότερο με βελόνες πιο χοντρές και μακριές και κορμό πιο ίσιο. Οι κώνοι είναι σχεδόν επιφυείς και σχηματίζουν περίπου ορθή γωνία με τα κλαδιά. Ζει στα νησιά του Βόρειου και Ανατολικού Αιγαίου, στη Θράκη, στη Χαλκιδική και σε ορισμένα μέρη της Κρήτης.

Πεύκη χαλέπιος (Pinus halepensis)
Δέντρο πολύ γνωστό στη Ν. Ελλάδα και τα νησιά, όπου το βρίσκουμε στις πλαγιές χαμηλού υψομέτρου, μέχρι το πολύ 1.000 μ. Είναι εξαιρετικά ξηροφυτικό και θερμόβιο είδος, κατάλληλο για ασβεστολιθικά εδάφη, που δε συγκρατούν υγρασία και για τόπους με παρατεταμένο, ξερό καλοκαίρι. Η κόμη του είναι στην αρχή πυραμιδοειδής, μεγαλώνοντας όμως παίρνει ακανόνιστο σχήμα ενώ ο κορμός γίνεται στρεβλός. Οι κώνοι έχουν σχήμα ωοειδές, λίγο κυρτό και κρέμονται με μια κλίση προς τη βάση των κλαδιών, από μίσχο 1-1,5 εκ. Από τον κορμό αυτού του δέντρου βγαίνει το ρετσίνι, που χρησιμοποιείται ατην παρασκευή του γνωστού κρασιού «ρετσίνα». Από το ίδιο βγαίνει και το κολοφώνιο.

Ρόμπολο (Pinus leucodermis)
Δέντρο αιωνόβιο, που φυτρώνει από τα 1500 μέχρι τα 2.400 μ, εκεί που κανένα άλλο ελληνικό δέντρο δεν μπορεί να φτάσει. Ο κορμός του γίνεται ίσιος και χοντρός με χοντρό κλαδιά, σταχτιά την πρώτη χρονιά, καστανά αργότερα. Οι βελόνες του είναι σκληρές και πυκνές και σχηματίζουν χαρακτηριστικές φούντες, στην άκρη των κλαδιών. Τα κουκουνάρια του είναι μικρά και ωριμάζουν κάθε άνοιξη. Το χαρακτηριστικό του είναι τα πολυγωνικά σκασίματα του κορμού. Εχει πολύ γερό ξύλο, που δε σαπίζει και χρησιμοποιείται για κατασκευή πολλών εργαλείων και σκευών του σπιτιού. Ζει στα βουνά της Β. Ελλάδας, από Μακεδονία μέχρι Ήπειρο.

Πεύκη μαύρη (Pinus nigra)
Δέντρο της ορεινής ζώνης με κορμό ολόισιο και διακλάδωση σε σπόνδυλους, όπως το έλατο. Φυτρώνει σε ύψος 500 ως 1.900μ. και έχει μεγάλη γεωγραφική εξάπλωση. Στα βουνά της Κρήτης αντικαθιστά το έλατο, στην Πελοπόννησο το βρίσκουμε ανάμεικτο με το κεφαλλονίτικο έλατο, στη Στερεά Ελλάδα σχεδόν εξαφανίζεται, ενώ στα Άγραφα σχηματίζει μικρές συστάδες με άλλα δασικά δέντρα. Μεγάλα δάση αυτού του είδους υπάρχουν στην οροσειρά της Πίνδου και στα βουνά της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας. Κάνει βελόνες σε μέτριο μέγεθος και κουκουνάρια μικρά, που ωριμάζουν σ’ ένα χρόνο. Είδος ανθεκτικό στις πιό δυσμενείς συνθήκες εδάφους και κλίματος έχει χρησιμοποιηθεί τα τελευταία χρόνια για αναδάσωση στα πιό άγονα και διαβρωμένα ορεινά εδάφη με εξαιρετική επιτυχία.

Κουκουναριά (Pinus pinea)
Το δέντρο αυτό, που οι αρχαίοι ‘Ελληνες το έλεγαν «Πίτυς» κάνει μεγάλα κουκουνάρια με σπόρους μεγάλους, φαγώσιμους. Από νεαρή ηλικία παίρνει χαρακτηριστικό σχήμα ομπρέλας, που το κάνει να ξεχωρίζει απ' όλα τ' άλλα ελληνικά πεύκα. Προτιμά τα αμμώδη ή αμμοαργιλώδη εδαφη χαμηλού υψομέτρου, γι' αυτό ζεί σε παράλιες ή πεδινές τοποθεσίες. Υπάρχει στην Ανατολική Στερεά, στην Πελοπόννησο. στα νησιά του Αιγαίου, στις Σποράδες και στη Χαλκιδική.

Πεύκη δασική (Pinus silvestris)
Δέντρο της ορεινής ζώνης, παρόμοιο με το προηγούμενο με κορμό ίσιο. Φλοιός ανοιχτόχρωμος με μεγάλες, κάθετες ρωγμές. Στα νεαρά δέντρα η κόμη είναι πυραμιδοειδής, αλλά στα γέρικα ο κορμός γυμνώνεται και μένει μόνο μια φούντα στην κορυφή. Είναι το ψηλότερο ελληνικό πεύκο με ύψος, σε ώριμη ηλικία, γύρω στα 40 μ. Οι βελόνες του είναι μικρές, μέχρι 9 εκ. και έχουν χρώμα κυανοπράσινο. Τα κουκουνάρια του γίνονται μικρά, ωοειδή, γκριζοκαστανά. Φυτρώνει σε μερικό βουνά της Μακεδονίας και Θράκης από Ροδόπη μέχρι Πιέρια.